کد مطلب:30042 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:99

سُلَیم بن قیس هلالی












ابو صادق، سُلَیم بن قیس هلالی عامری از فقیهان، محدّثان، عالمان و بزرگان تابعیان است. او از یاران امام علی[1] و امام حسن[2] و امام حسین[3] و امام زین العابدین[4] و امام باقر علیهم السلام[5] است و او را در میان یاران علی علیه السلام كه عضو «شُرطةُ الخَمیس (نیروهای ویژه)») بودند[6] و از پیشتازان در تألیف و ثبت و ضبط حقایق و تاریخ[7] دانسته اند. كتاب او - كه با عناوین گونه گونی در مصادر شرح حال نگاری و كتابشناسی آمده است -، از مهم ترین كتاب های شیعی تلقّی شده است و برخی از عالمان، با تعبیر:«یكی از مهم ترین كتاب های اصل [ از اصول اربعمئه ]» یاد كرده اند.[8].

اكنون كتابی با عنوان كتاب سُلَیم در اختیار است، با نسخه های فراوان و طُرُق مختلف نقل. این كتاب، از همان روزگاران كهن، در میان علمای رجال و پژوهشگران فرهنگ اسلامی مورد گفتگو بوده است. برخی بر این باور رفته اند كه كتاب سلیم، یكسر، مجعول است و كسانی دیگر، انتساب آن را به سلیم، استوار دانسته و كوشیده اند به اشكال ها و شبهه ها پاسخ گویند. همچنین، عالمانی طریق احتیاط پیموده، كتاب را مدسوس (دستكاری شده) دانسته و به آمیختگی استوار و نا استوار، سَره و ناسَره و گزارش های درست و نادرست در آن، حكم كرده اند.[9].

با این همه، روشن است كه درباره خود سلیم، تردیدی نیست و او از چهره های درخشان تاریخ تشیّع و از یاران و دوستدارانِ ارجمند امامان علیهم السلام و از شیفتگان خاندان پیامبر صلی الله علیه وآله بود.









    1. رجال الطوسی:590/66، الاختصاص:3، رجال البرقی:4.
    2. رجال الطوسی:934/94، رجال البرقی:7.
    3. رجال الطوسی:984/101، الاختصاص:8، رجال البرقی:8.
    4. رجال الطوسی:1136/114.
    5. الشُرطَة» به معنای «سرباز» است و جمع آن، «شُرَطاء» به معنای «یاوران سلطان و امیر» است. به نخستین گروهی كه در جنگ، حضور می یابند و خود را برای مرگْ آماده می سازند، نیز «شُرطه» گفته می شود (مجمع البحرین: 492/2)؛ و «الخمیس» به معنای «لشكر» است؛ زیرا لشكر، پنج دسته دارد:طلایه، دنباله، راست، چپ و قلب. و گفته شده است كه چون غنیمت جنگی پنج قسمت می شود، به لشكر، «خمیس» می گویند (النهایة:79/2).
    6. الاختصاص:3.
    7. الغیبة، نعمانی:101 و 102.
    8. الغیبة، نعمانی:101.
    9. تصحیح الاعتقاد:149، قاموس الرجال:227/5-239، معجم رجال الحدیث:216/8.

      برای آگاهی بیشتر درباره كتاب سلیم و نظریات گوناگون درباره آن، به مقدمه طبع اخیر كتاب (قم:الهادی) به تحقیق محمّد باقر انصاری مراجعه كنید.